Lesvoorbereiding

		Lesfiche plastische opvoeding Knusser kan niet (totaalduur: 100')
LES 1 '50  Lesbegin 20’
Sfeerschepping Gezelligheid, warmte, liefde	ð  Korte omschrijving: Gezelligheid, warmte, liefde opzoeken na een zware en vermoeiende activiteit. ð  Probleemstelling: Wat zijn gezellige elementen om een kamer in te richten? Aan wat hebben leerlingen nood na een zware vermoeiende dag?
Inleiding Ik zou deze les inleiden met een verhaal waarin de lln zich moeten inleven en een plaats moeten creëren waar ze graag zouden willen toekomen. Het verhaal leidt een vermoeiend en zwaar scenario in waarop de lln. een knus vervolg moeten maken.	ð  Kunst- en beeldbeschouwing   De leerlingen gaan na een inleidend verhaal een toepasselijke inrichting maken van een gezellige knusse kamer waarin ze zogezegd binnen kunnen kijken, een plaats maken waar ze graag willen binnenstappen. Hierbij lettend op kleurgebruik, compositie, perspectief en het 3D effect. Voorbeelden; gezellig huis, knus café, slaapkamer, ... Inleidend verhaal:         Donderdagochtend. Doorheen de grauwe schemer van de nacht zie je de  grijze wolken al door het wolkenveld priemen. Het heeft buiten gevroren dat het kraakt maar toch zei mama dat het nog wel te doen was met de fiets. Daar ga je dan. Wanneer je  naar buiten gaat, slaat de kou zich om je oren. Mama komt nog even melden dat je fietspartner ziek is en dat je alleen de kou moet trotseren. Na aankomst op school bemerk je net dat je je eten bent vergeten op de keukentafel. Na de slechte test van deze morgen heb je extra veel honger en wil je graag iets eten. Op het nippertje weet je nog een broodje te scoren, wat je een kwartier later, tijdens een zware les l.o. al weer zuur opbreekt. Als laatste les is er wiskunde, een vak dat je gewoonweg haat. Tijdens de laatste vijf minuten van die les zie je de wolken nog grijzer worden en breekt er opeens een zwaar onweer uit met lichte hagel en veel regen. Natuurlijk moet jij nog kei veel huiswerk maken tegen de volgende dag en kan je het je niet veroorloven te moeten wachten tot de bui overgaat. Daar ga je dan. De regen en wind snijden in je gezicht en op je handen. De hagel is bijna niet te ontwijken en slaat hard toe op je handen, die al snel blauwe verkleuringen beginnen te vertonen. Vijf meter voor je op je bestemming bent, kom je de oude buurvrouw van vroeger tegen die je absoluut nog iets moest zeggen. Je hebt helemaal geen zin om naar haar te luisteren maar je bent beleefd en luistert aandachtig. Na een kwartier uitleg over haar hondje Flori en een geheel nat kostuum, vertrek je eindelijk naar je warme, gezellige bestemming… O: een kamer inrichten volgens een thema met verschillende materialen. A: gezelligheid, warmte, liefde, ontspanning, rust.     P: fotocollages, verschillende materialen met 3D effect
Opdrachtformulering	§  Een kamer/plaats inrichten volgens een gezellig en warm thema aan de hand van fotocollages en andere materialen.
Lesmidden Uitvoeringsfase 1 Ruimte binnen een kader creëren 30’: Lln gaan eerst nadenken over een kamer die ze willen betreden en hun ideeën de omtrekken van de kader (die de kader rond het raam zal worden) op een A3 blad plaatsen. Binnen de kader gaan ze a.d.h.v. foto's of andere vlakke materialen, zonder reliëf een gezellige sfeer.   M: foto’s, lijm, schaar, verschillende kleuren papier, plakband T: collages           BA: warme kleuren, realistische beelden, rust Rust door statige vormen, donkere en warme kleuren, rechte lijnen door gebruik van realistische beelden, composities mogen niet té druk zijn (geeft gevoel van overweldiging ipv ontspanning)             LES 2 ‘50 Uitvoeringsfase 2 Voorgrond maken ’15: Nu gaan de leerlingen de voorgrond creëren, ze hebben hiervoor veel mogelijkheden, ze kunnen een ommuring maken, een houten effect creëren, … ze zijn hier vrij in. Door gebruik van verschillende elementen kunnen ze al lichte reliëftoetsen geven aan de voorgrond. M: lijm, schaar, verschillende kleuren papier, plakband,  T: licht reliëf creëren                 BA: ongelijke vormen, nonchalante compositie, realistische kleuren Een realistische muur maken met lijm, schaar en papier. Door met plakband te werken, krijg je reliëf in de ongelijke vormen (= bakstenen) die een nonchalante compositie hebben.   Uitvoeringsfase 3 Kader maken met veel reliëf  ’15: Als afwerking van het werk gaan ze een kader maken die veel reliëf heeft, dit om een duidelijk 3D effect te geven.   M: lijm, schaar, bruin papier, plakband T: zeer duidelijk reliëf door plooiingen           BA: donkere kleuren, realistische beelden                                                        Duidelijk reliëf door plooiingen met behulp van lijm en plakband. Strakheid door donkere en realistische kleuren.   Leseinde met besprekingsronde ’20: De lln ruimen nu op, dit kan vrij snel gebeuren en verzamelen met hun werkjes in een kring. Het leek me wel fijn om de laatste les af te sluiten door de leerlingen met hun werkjes in een kring te laten zitten waarbij ze hun eigen creaties kunnen tonen, erbij zeggen wat ze voelden, wat hun ervaring was bij de opdracht, eventuele technieken die ze toepasten, enz. Dit zodat de lln kunnen leren van elkaar en elkaar beter leren kennen op een andere manier.

 

Beeldanalyse: beeldmodel

Afbeelding

Deportees returned during harvest time, James Nachtwey, 1999, Kosovo
Geraadpleegd  op 7 oktober 2012  http://www.jamesnachtwey.com/

James Nachtwey is één van de meest invloedrijkste Amerikaanse fotografen van deze eeuw. Eerder nam hij al vele adembenemende foto's van schokkende onderwerpen. Deze foto werd gemaakt wanneer de vluchtelingen terug keerden naar hun huizen. 

Onderwerp: een persoon met zeisen en een gammel gebouwd huis

Affect: droevige, grimmige foto, koud, armoedig

Product:

- Materiaal: afbeelding, fototoestel (Nikon)

- Techniek: /

- Beeldaspect: van laag getrokken, enkel de achterkant van de persoon is zichtbaar, enkel zwarte, witte en grijze tinten, de zeisen springen in het oog doordat ze veel schaduw hebben, schuin beeld. 

Het is een droevige en grimmige foto die volgens mij de realiteit goed weergeeft. Omdat de foto enkel zwarte, witte en grijze tinten heeft, en de zeisen extra worden benadrukt door de schaduwen, voel je een koude sfeer over de foto. De foto is recht getrokken, maar toch is er een schuin beeld, dit wil zeggen dat het landschap schuin afhelt.  

Plastisch Beeld

Yannick Kokkelenberg is een persoonlijke kennis en maakte het het plastische werk van Herman Brood voor mijn vriend. Hij heeft dit gemaakt toen mijn vriend alleen ging wonen.

Herman Brood, Yannick Kokkelenberg

Onderwerp: Herman Brood

Affect: plezierig, stoer, afwezigheid

Product:

- Materiaal: verschillende kleuren papier

- Techniek: verschillende kleuren papier in laagjes op elkaar leggen, zo bekomt men verschillende kleuren schaduwen

- Beeldaspect: slechts kleine stukjes papier, een zekere nonchalance, veel lijnen weggelaten die we toch kunnen zien.

Dit plastische zelfportret van Herman Brood geeft een plezierig en stoer gevoel door het gebruik van gekleurd maar vooral zwart papier. Er rust een zekere nonchalance op het werk door het weglaten van enkele lijnen. Net die afwezigheid zet aan tot zelf iets te zien in het werk, je moet de afwezige lijnen zelf plaatsen. 

Kunstwerken (2D)

Party - Gherard Richter, 150 x 182cm, 1963
Museum Frieder Burda
Geraadpleegd op 7 oktober 2012 http://www.gerhard-richter.com/

Dit schilderij werd gemaakt in 1963, net na de oorlog. De Poolse Gerhard Richter werkte zelf veel in Duitsland aan zijn kunst. Het werk werd gebruikt door de Duitsers om de mensen de oorlog snel te doen vergeten. . 

Onderwerp: vier dames en een heer gezellig uit

Affect: tegenstrijdigheid door zowel plezierige als lugubere tonen

Product:

- Materiaal: olieverf, nagels, koorden en krantenpapier

- Techniek: met een dikke kwast en veel schaduwen

- Beeldaspect: grove structuren, realistische beelden, slechts enkele elementen gekleurd.                                                                           

                                                                                             In dit schilderij kan je duidelijk zien hoe de kunstenaar met verschillende materialen heeft gewerkt. Deze materialen geven een extra betekenis aan het schilderij. Zo werkte men men grove structuren - de oorlog - op een gezellig tafereel. Er heerst ook een zekere tegenstrijdigheid door het leuke, het plezier dat de mensen beleven, en het lugubere, het bloed dat ze drinken. De kunstenaar gaf enkele elementen, zoals de benen en het bloed, kleur. Dit versterkt ook weer het affect.

A bold bluf, Cassius Marcellus Coolidge, 1909,
geraadpleegd op 6 oktober 2012 http://www.dogsplayingpoker.org/gallery/coolidge/a_bold_bluff.html

Coolidge is een Amerikaanse kunstenaar uit de 19e eeuw die vooral honden in het menselijk leven schilderde. Hij had graag een komische noot in zijn werken. Dit is een deel van de vele werken uit een reeks van de pokerende honden. Hij gaf het werk oorspronkelijk de naam 'Judge St.Bernard Stands Pat On Nothing'. Deze naam werd achteraf aangepast.

Onderwerp: verschillende honden die poker spelen

Affect: gezelligheid, warmte, vertrouwde gevoelens

Product:

- Materiaal: olieverf

- Techniek: zeer fijne techniek

- Beeldaspect: veel warme elementen en kleuren, heel gedetailleerd, fijne structuur, druk gevuld werk.

Het is een gezellig en vertrouwd schilderij door de warme tinten en huiselijke sfeer. Er zit een leuke komische noot in door de honden menselijke eigenschappen te geven. Kortom, het is een ontspannend schilderij met oog voor detail.

Kunstwerk (3D)

Jacques Lalaing was een Belgische beeldhouwer die leefde van 1858 tot 1917. Hij schonk dit beeld aan het MSK. 

Onderwerp: twee tijgers in een gevecht met een hinde

Affect: moordlustigheid, woede, nietigheid

Product:

- Materiaal: brons

- Techniek: gegoten

- Beeldaspect: veel begeging, vloeiende lijnen, horizontaal werk

Dit beeld roept een ruwe, moordlustige wereld op met veel woede waarin de sterkste overleeft. De tijgers en hinde zijn vervaardigt uit brons. Het is een vrij plat en horizontaal uitgewerkt beeld met vloeiende lijnen en veel beweging.

Tijgers betwisten een prooi - Jacques Lalaing, 1910,
MSK,
geraadpleegd op 7 oktober 2012 http://www.europeana.eu/portal/record/04101/E018585FEE6C2814BA2EC761ED0BC41DCB74CD4E.html 

Zelfgekozen kunstwerk

Tiger Wrapped

Deze afbeelding sprak me aan om verschillende redenen. Als eerste door de duidelijke Afrikaanse toetsen die zich vooral uiten in de centrale figuur. Het lijkt bijna dat de vrouw uit de achtergrond getrokken is, net als een luchtbel die onder behangpapier gevangen zit. Tenslotte viel deze afbeelding in mijn smaak door mijn liefde voor kunst met dierenprints, zebraprints in het bijzonder.

URL afbeelding, Dexter Griffin Media, Tiger Wrapped (geen verdere info beschikbaar) 

5 waarden voor een goede les PO

Een goede les plastische opvoeding heeft voor mij vijf waarden.

Eerst en vooral moet er creativiteit in de les zijn. Dit zou ik invullen door de leerlingen inspraak te geven over de opdracht.
Originaliteit is ook niet onbelangrijk. De leerlingen kunnen bijvoorbeeld zelf op ontdekking gaan en kiezen uit verschillende materialen om de opdracht uit te voeren.
Ook voldoende diversiteit mag niet ontbreken. De werkjes kunnen bijvoorbeeld gebonden worden aan verschillende thema's.
Een volgende punt is dat de leerkracht de verschillende werktempo's van de klas aan kan en hierop kan inspelen.
Als laatste zou het fijn zijn als de leerkracht de leerlingen naar buiten zou kunnen sturen met een gevoel ze iets bijgeleerd te hebben.